جلسه‌ی مشترک هیأت اجرایی مرکزی و مسؤولان شعبه‌ی فارس با حضور دبیرکل جماعت در روز دوشنبه ٢٣ خردادماه به‌صورت آنلاین برگزار و وضعیت این شعبه، بررسی شد.
بنا به گزارش اصلاحوب، استاد عبدالرحمن پیرانی دبیرکل جماعت دعوت و اصلاح در ابتدای این نشست سخنانی ایراد کرد که مشروح آن در ذیل خواهد آمد:
تلازم اخلاق، مسؤولیت و اصلاح از منظر قرآن مجيد:
اخلاق از نگاه دین مبين اسلام تنها یک وسیله و راهکار نیست؛ بلكه غایت، هدف و مقصدی از مقاصد اساسى دین است كه ارتباطى تنگاتنگ با مسؤوليت پذيرى و اصلاح ورزى دارد همان‌گونه كه رب‌العالمین خطاب به مقتداى مسلمانان پيامبر اسلام (ص) می‌فرماید «و ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمينَ» (انبیا:١٠٧) «وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ» (قلم:٤) بنابراین اخلاق به‌ویژه براى اهل ايمان مسأله‌ای اساسى و محوری است و فقدان آن انسان را در معرض تباهى و هلاكت قرار می‌دهد «هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ» (انعام:٤٨) «وَمَا كُنَّا مُهْلِكِي الْقُرَى إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ» (قصص:٥٩) لذا خداوند بزرگ مسلمانان را به اقامه اخلاق اساسى فرمان می‌دهد و می‌فرماید «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ» (نحل:٩٠)
بنابراین اخلاق براى ما مسلمان هدفى بزرگ و رویکردی اساسى و الزامى است و ميزان پايبندى به آن بيانگر مستواى فهم و درک و التزام فرد اهل ايمان است زيرا نماى بيرونى ايمان را اخلاق متبلور می‌نماید. در اين سياق فرموده حکیمانه‌ای از بزرگان دين تأکید می‌نماید كه: الدّينُ اَلُمعاملةُ. گوئى رسالت اصلى دين در تنظيم درست نحوه برخورد انسان با: خالق هستى، هستى، ساير انسان‌ها و با خودش خلاصه می‌شود.
قابل ذکر است در صورتى الزامی بودن اخلاق را به‌عنوان واجبى شرعى و ضرورتی اجتماعى بپذيريم، به‌صورت طبيعى بايد مسؤولیت‌پذيرى و اصلاح‌ورزى را از الزامات اخلاق‌مداری بدانيم. امام محمد غزالی رحمة الله عليه در کتاب «جواهر القرآن و دُرَرُهُ» می‌فرماید: اساس گوهرهاى دين در معرفت و سلوک انسان خلاصه می‌شود.
بدین‌سان كه انسان دانش و معرفت و آگاهی لازم را از قرآن مجيد كسب می‌کند سپس آن را به اقدام و عمل تبديل می‌نماید، قابل‌عرض است در تربيت اسلامی موضوع تبدیل معرفت به سلوک به‌عنوان هدفى محورى در منهج تربيتى مورد تأکید قرار داده است. بدون ترديد وجوب التزام به فضائل اخلاقى و ضرورت مسؤوليت پذيرى و اصلاح ورزى برگرفته از وحی الهى و تعاليم ربانى است و همان‌گونه که پايبندى به اخلاق امرى واجب است مسؤولیت پذيرى و اصلاح ورزى نيز ضرورى شرعى و مدنی است؛ و هر انسانی اخلاقاً در مقابل اعمال؛ رفتار و تصرفاتش مسؤول و پاسخگو است و وظیفه دارد نسبت به اصلاح آن بر اساس معيارها و موازین قسط اقدام نمايد.
حتى به نسبت برخى از مسؤولیت‌های مدنی که همه افراد يك جامعه قادر به انجام آن‌ها نبوده و از شایستگی لازم برخوردار نمی‌باشند؛ افراد و يا گروه‌هایی كه از شايستگى و آمادگى لازم برخوردار هستند این وظائف به‌عنوان فرض كفائى بر عهده آن‌ها قرار می‌گیرد و اخلاقاً مسؤول هستند؛ مانند مسؤولیت‌های مدنى، اجتماعی، فرهنگی، خدماتی و خیری و... كه همه افراد جریان‌های توانا مسؤول هستند و به‌صورت تضامنى مسؤولیت دارند؛ و لازم است به‌عنوان فرض کفایی به مسؤولیت خودشان عمل بكنند. طبيعى است آن‌ها در حد توانایی و اقتدار و امکاناتی که دارند مسؤول هستند.
لازم به ذكر است، مسؤولیت تضامنی در واقع شبیه به همان مسؤولیت جمعی است؛ بدين معنا كه تمامى افراد شايسته يك جمع و يا همه افراد يك جامعه در مقابل مجموعه‌ای از قضایا همگی مسؤول هستند؛ مثلاً همه شهروندان یک جامعه در مقابل وضعیت شهر و نيز سرنوشت جامعه مسؤولیت جمعى و مشترک دارند. پيامبر عظیم‌الشأن اسلام (ص) در حديثى كه شهروندان يك جامعه را به سرنشينان یک کشتی تشبیه می‌کند، در واقع همین هدف را تبيين می‌فرمایند.
در اين سياق بديهى است مسؤوليت زمامداران در بسيارى از موارد به‌مراتب بيشتر و سنگین‌تر از شهروندان است زيرا آن‌ها قرار است حافظان و حارسان حقوق و آزادی‌ها و تسهیل‌کننده زمینه‌های رفاه و ترقی و آرامش و امنیت شهروندان باشند. همان‌گونه كه قرآن مجيد می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ» (تحریم:٦) فرمان حفاظت و وقایت و ضرورت تأمین نيازها و حل مشكلات، زدودن کاستی‌ها، سختی‌ها و تنگناها در مسير زندگى، نخست وظيفه اصلى زمامداران و سپس احزاب و جریان‌های توانا و گروه‌ها و افراد تأثیرگذار و ساير شهروندان است پيامبر خاتم صلی‌الله عليه وسلم در حدیثى متين و وزين به زیبايى این وظائف را تبيين می‌فرماید: «كُلُّكُمْ راعٍ، وكُلُّكُمْ مَسْؤولٌ عن رَعِيَّتِهِ، الإمامُ راعٍ ومَسْؤولٌ عن رَعِيَّتِهِ، والرَّجُلُ راعٍ في أهْلِهِ وهو مَسْؤولٌ عن رَعِيَّتِهِ، والمَرْأَةُ راعِيَةٌ في بَيْتِ زَوْجِها ومَسْؤولَةٌ عن رَعِيَّتِها، والخادِمُ راعٍ في مالِ سَيِّدِهِ ومَسْؤولٌ عن رَعِيَّتِهِ قالَ: - وحَسِبْتُ أنْ قدْ قالَ - والرَّجُلُ راعٍ في مالِ أبِيهِ ومَسْؤولٌ عن رَعِيَّتِهِ، وكُلُّكُمْ راعٍ ومَسْئُولٌ عن رَعِيَّتِه»
بنابراین تطبيق و تحقق این مسؤولیت‌ها نخست وظیفه‌ی حاكمان و زمامداران است و سپس وظيفه اخلاقى و شخصی افراد و یا وظیفه‌ی خانوادگی و جمعی یا تضامنی و در نهايت اخروی است؛ چون مبدأ جزا و پاداش از نحوه تعامل با اين وظائف و قضایا نشأت می‌گیرد و دورى از گناه و توبه و اصلاح ضرورى است. لذا مشاهده می‌کنیم كه قرآن مجید، برای کسانی که: ١- گناه كرده سپس توبه می‌کنند ٢- و کسانی که در جايگاه بيان حقى مسلّم کتمان كرده و از بيان آن امتناع نموده سپس از عمل خود پشیمان شده و توبه می‌کنند.
٣- و یا کسانی که براى ديگران بهتان کرده و پس از عمل خويش پشيمان شده توبه می‌کنند، بر ضرورت ترك گناه و توبه و اصلاح پس از افساد تأکید می‌نماید: و می‌فرماید «الَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَأُوْلَئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ» (بقره:١٦٠) شرط پذیرش توبه را اخلاص و اصلاح قرار داده است و برای کسی بهتان کرده‌اند می‌فرماید: «إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» (نور:٥٠) یعنی شرط توبه را اعلان صادق نبودن و باطل بودن افترا و دروغ قرار داده است؛ پس توبه پس از مفسده باید به دنبالش اصلاح صورت بگيرد.
هدف مطالب فوق اين است كه پايبندى و التزام به اخلاق لاجرم از یک‌سو ما را در مقابل مجموعه‌ای از مسؤولیت‌های فردی، خانوادگی، اجتماعى و احیاناً گروهى و یا جمعی قرار می‌دهد و از دگر سو ما را در مقابل کارهایی که انجام می‌دهیم در دنیا و آخرت مسؤول و پاسخگو قرار می‌دهد در خاتمه بايد اذعان كرد كه از فضایل دین مبين اسلام است که ما را با اين امور مهم و سرنوشت‌ساز آشنا می‌سازد تا با آگاهى و شناخت لازم ضمن همراهى هوشمندانه با حرکت حیات در تنظيم مسؤولانه ى اعمال و رفتار خود نهایت دقت را مبذول بداريم.
امیدوارم خداوند بزرگ همه اهل ایمان به‌ویژه اعضای جماعت را در پیمودن مسؤولانه مسير زندگى و پایبندی به اخلاق و ادای متقن وظایف موفق و مؤید بدارد ان‌شاءالله.
سرافراز و سربلند باشید.
و السلام‌علیکم و رحمة الله وبركاته
در ادامه‌ی جلسه، مسؤول هیأت اجرایی مرکزی و معاونت‌های مرکزی جماعت نکات موردنظر و بررسی‌شده‌ی خود را در مورد این شعبه بیان نمودند. یعقوب خرسند مسؤول شعبه‌ی فارس و دیگر معاونان وی در این شعبه نیز به ارائه‌ی گزارش‌ها و بیان وضعیت موجود جماعت پرداختند.
لازم به ذکر است سعدالدین صدیقی عضو شورای مرکزی جماعت نیز در این نشست حضور داشته و به بیان توضیحاتی پیرامون وضعیت شعبه و بایسته‌های فعالیت جماعت در آن پرداخت.
نظرات